4.0 ℃
De nieuwe gedeelten komen in kansrijke bestaande weidevogelgebieden zoals in de Krimpenerwaard en de Alblasserwaard. Ook in andere delen van Zuid-Holland verkent de provincie samen met partners de mogelijkheden die het landelijke herstelprogramma voor weidevogels – het ‘Aanvalsplan Grutto’ straks biedt.
Voor deze uitbreiding van de weidevogelgebieden hebben het Rijk en de provincie Zuid-Holland geld beschikbaar gesteld. Ook vanuit het Europese landbouwbeleid is meebetaald. Met de extra middelen kunnen boeren hun land zodanig beheren dat het aantrekkelijker wordt voor weidevogels zoals de grutto, de tureluur en de kievit. Denk aan het aanhouden van een hogere waterstand in het voorjaar en het aanleggen van kruidenrijk grasland. Op deze plekken kunnen de vogels naar voedsel zoals insecten en wormen zoeken. Ook het uitstellen van de eerste maaibeurt om jonge vogels te ontzien is een effectieve beheermaatregel. Daarbij snijdt het mes aan meerdere kanten: een hoger waterpeil helpt ook om bodemdaling tegen te gaan. En minder of anders maaien kan voor veel planten en dieren gunstig werken.
Rapport ‘Waar is de grutto?’
De provincie zet zich samen met verschillende partners al geruime tijd in voor boerenlandvogels. Dat deze inzet hard nodig blijft werd onlangs nog eens bevestigd in het rapport ‘Waar is de grutto?’ van de Algemene Rekenkamer. Dit rapport beschrijft een halvering van het aantal grutto’s in ons land in de periode 2000-2020: van 60.000 naar 30.000 broedparen. De Algemene Rekenkamer concludeert dat het aanleggen van grotere aaneengesloten leefgebieden de meest geschikte manier is om boerenlandvogels te beschermen en behouden. Dit soort zogeheten ‘zwaar natuurbeheer’ is precies waarmee in Zuid-Holland al gestart is en waarop de komende tijd verder wordt ingezet.
“De Zuid-Hollandse veenweiden zijn de thuisbasis voor prachtvogels zoals de kievit, de tureluur en onze nationale vogel de grutto”, vertelt gedeputeerde Berend Potjer (Natuur). “Helaas gaat het niet zo goed met die vogels. Daarom willen wij met onze boeren, natuurbeschermers, vrijwilligers en overheden hun leefgebieden verbeteren. Met gerichte maatregelen in natuur- en landbouwgebieden is het mogelijk om het tij te keren – voor de vogels en ook voor de verdere biodiversiteit op het boerenland. Het landelijke Aanvalsplan Grutto gaat daar zeker ook bij helpen.”
Gedeputeerde Meindert Stolk (Landbouw) ziet daarbij ook andere kansen. “In Zuid-Holland werken we hard aan vitale landbouw. Mooi is, dat we daarbij diverse opgaven kunnen combineren. Zo zetten veel boeren in onze provincie zich in voor agrarisch natuurbeheer of zijn van plan dat te gaan doen. Daarmee bieden ze boerenlandvogels een plek en dragen ze tegelijk bij aan het tegengaan van bodemdaling of het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Zo slaan we meerdere vliegen in één klap.”
Actieplan Boerenlandvogels in Zuid-Holland
In 2019 heeft de provincie Zuid-Holland met diverse partners het Actieplan Boerenlandvogels gepresenteerd. Daarin staan allerlei maatregelen die tot en met 2027 worden uitgevoerd om de teruggang van het aantal vogels van weilanden, akkers en bollenvelden te stoppen. Het gaat zowel om maatregelen in natuurgebieden als in landbouwgebied. De uitvoering gebeurt samen met de agrarische collectieven verenigd in BoerenNatuur Zuid-Holland, met de weidevogelvrijwilligers en met de natuur- en milieuorganisaties. Veel vogelsoorten zijn voor hun voortbestaan afhankelijk van de Zuid-Hollandse weidevogelgebieden. In Zuid-Holland broeden jaarlijks bijvoorbeeld ruim 5.000 gruttopaartjes.
Aanvalsplan Grutto
Het Aanvalsplan grutto is een initiatief van oud-minister Pieter Winsemius en werd eind 2020 gepresenteerd. Doel van het plan is om in heel Nederland te komen tot (uiteindelijk) ruim 30 grotere weidevogelgebieden. Die worden zo ingericht dat de grutto en andere weidevogels zich er goed thuis voelen. Dus met een hoge waterstand tijdens het broedseizoen, veel kruidenrijk grasland en met gerichte maatregelen om te voorkomen dat bijvoorbeeld vossen, kraaien of roofvogels er met eieren of kuikens vandoor gaan. De provincie Zuid-Holland is actief betrokken geweest bij de totstandkoming van het Aanvalsplan Grutto en gaat als eerste provincie nu ook in 2 gebieden aan de slag. Het Aanvalsplan Grutto sluit goed aan op lopende projecten in Zuid-Holland, zoals het Actieplan Boerenlandvogels. Het Rijk wil de komende jaren veel geld vanuit het Europese landbouwbeleid beschikbaar stellen voor de uitvoering van het Aanvalsplan Grutto. De provincie Zuid-Holland wil in 2022 samen met de agrarische collectieven en andere betrokkenen aan de slag om te zien wat we naast de extra ruimte voor weidevogels die nu ingericht gaan worden nog meer kunnen doen.
